آستانه مبارک حضرت عبدالعظیم (ع)، یکی از زیارتگاه‌های بزرگ و معتبر شیعیان جهان در شهر ری واقع است. حضرت عبدالعظیم از فرزندان امام حسن (ع) است (با پنج واسطه به حضرت امام حسن مجتبی می‌رسد) که در قرن سوم هجری، شهید و در محل کنونی دفن شد. بخش هتل هویزه اصلی و مرکزی آستانه حضرت عبدالعظیم (ع) ، همان بنای اولیه حرم بود که رفته رفته در طول سده‌های مختلف بناها و سازه‌هایی دیگر پیرامون آن احداث شد . آستانه حضرت عبدالعظیم (ع) مشتمل است بر حرم‌ها، رواقها، مسجدها، ایوانها، صحنها و دیگر آثار متعلق و وابسته به آن، بقعه‌های امامزاده حمزه برادر امام رضا(ع) و امامزاده طاهر از فرزندان امام سجاد (ع) نیز در همین مجموعه قرار دارد. بنای هتل کوثر تهران اصلی و نخستین آستانه حضرت عبدالعظیم (ع) ، یعنی حرم، در نیمه دوم قرن سوم هجری (قرن نهم میلادی ) تعمیر اساسی شد و درگاه اصلی ورودی آن که در سمت شمال قرار دارد ابتدا به فرمان پادشاهان آل بویه و سپس به همت مجدالملک رادستانی قمی تکمیل شد و آذین یافت. همچنین گنبد مطهر به دستور مجدالملک قمی ساخته و بعدها با روکش طلا پوشیده شد .

مسجد جامع ورامین ، مهم‌ترین بنای قدیمی شهر ورامین است که خوشبختانه بیشتر بخشهای آن هنوز باقی مانده است. کار پی‌ریزی مسجد جامع ورامین ، در دوران سلطنت سلطان محمد خدابنده، آغاز شد و در عهد فرزند و جانشین وی سلطان ابوسعید هتل اوین به پایان رسید. قسمتی از آن در سال ۷۲۲ تا ۷۲۳ هجری قمری ساخته شد (۱۳۲۲م) و بخشی دیگر آن در سال ۷۲۶ هجری قمری (۶-۱۳۲۵ م) خاتمه یافت. این بنا که در عهد شاهرخ میرزا تیموری (۸۱۵ ه.ق) نیز یک بار تعمیر و مرمت شده بود، شامل سه قسمت است : مدخل و سردر مسجد جامع ورامین که تقریباً رو به ویرانی است و بخشی از کاشیهای معرق و فیروزه رنگ آن از بین رفته و کتیبه موجود آن نیز چندان خوانا نیست . قسمتهای طاق‌دار که این قسمت دارای ده طاق نمای کوچک و یک طاق بزرگ در وسط است که با هم راهرویی مخفی را تشکیل می‌دهند. کتیبه‌ای روی طاق نماهای چهارم و پنجم در سمت جنوب بنا موجود است و کتیبه‌ای نیز روی دیوار آن دیده می‌شود . بخش اصلی مسجد جامع ورامین که شامل شبستان و ایوان و گنبد بزرگ آجری هتل انقلاب تهران و بناهای طرفین شبستان است. محرابی با گچبری مفصل، زیر گنبد مسجد وجود دارد که در زمان شاهرخ میرزا ساخته شده، ولی کامل نیست. حوض بزرگ داخل صحن و حوض کوچک مقابل سردر مسجد و نیز پایه‌های اصلی بخش‌های نابود شده، از زیر خاک بیرون آورده شده است .

در ورودی اصلی مدرسه در حاشیه خیابان بهارستان قرار دارد. از ضلع شرقی نیز دریا به مدرسه و مسجد شهید مطهری باز می‌شود. در دهلیز ورودی هتل اسپیناس پالاس اصلی، شاهکاری از معماری و کاشی کاری معروف به هفت کاسنیه طاق معلق به یادگار مانده است . بالای ایوان شمالی، یک ساعت بزرگ نصب شده است. در مدرسه و مسجد شهید مطهری، کتیبه‌های پرشماری روی کاشی نقش شده است . از مشخصات ممتاز تزئینات مدرسه و مسجد شهید مطهری، گذشته از طاق معلق، کاشی‌های محصور و خشتی رنگارنگ بناست که دارای مناظری بسیار زیباست. از لحاظ هنر حجاری و سنگ تراشی نیز هتل اسپیناس سعادت آباد ستونهای یکپارچه آن قابل توجه است. این مدرسه که از بزرگ‌ترین مدرسه‌های تهراناست، ۶۲ متر طول و ۶۱ متر عرض دارد . در صحن مدرسه، باغچه‌ای پر درخت و زیبا با آب نما ساخته شده است. مدرسه و مسجد شهید مطهری دارای ۶۰ حجره است و ارتفاع گنبدش به ۳۷ متر می‌رسد .

مدرسه و مسجد شهید مطهری هتل هما تهران در خیابان شهید مصطفی خمینی (سیروس) واقع شده و از مدرسه‌های بزرگ و زیبای قرن سیزدهم هجری قمری ایران است. بانیان این بنای بزرگ و نیز بانیان ساختمان مجلس شورای ملی، حاج میرزا حسین خان سپه سالار قزوینی، صدراعظم دوره ناصرالدین شاه قاجار و برادرش مشیرالدوله بودند . کار پی‌ریزی مدرسه و مسجد شهید مطهری معتبر در سال ۱۲۹۶ هجری قمری آغاز شد. مجموعه این بنای شکوهمند، شامل جلوخان هتل نووتل و سردر و دهلیز و ساختمان دو طبقه حجره هاست. مدرسه و مسجد شهید مطهری دارای چهار ایوان، گنبدی بزرگ، شبستان (چهل ستون)، هشت گلدسته، مناره کاشی کاری و مخازن یک کتابخانه معتبر است .

مسجد جامع رجب‌علی تهرانکه در خیابان پانزده خرداد (بوذرجمهری) در محله درخونگاه واقع شده، از مسجدهای قدیمی شهر تهران است و صحنی نسبتاً وسیع و شبستان تابستانی و زمستانی دارد. ایوان مدرسه مسجد جامع رجب‌علی تهران، زیبایی هتل لاله تهران خاصی دارد . ایوان مدرسه و شبستان قدیمی مسجد جامع رجب‌علی تهراناز لحاظ سبک ساخت و اسلوب کاشی‌کاری و همچنین کتیبه خط ثلثی که بر بالای ایوان رفیع نصب شده، بسیار جالب و ارزنده است. طاق نماهای دو روی ایوان و دو گوشواره بالایی آن، دارای طاق‌بندی و کاشی کاری ممتاز است . در این قسمت از بنا، کتیبه‌ای که به خط ثلث سفید رنگ بر متن کاشی های لاجوردی نصب شده، حاکی از مرمت مسجد است. طاق نماهای ایوان و صحن مسجد عموماً مزین به کاشی کاری‌هایی خوش طرح است . در میان کاشی کاری‌ها، به شیوه هتل لاله رایج در دوران صفویه و مانند مدرسه چهارباغ اصفهان، به خط کوفی واژه‌های «الله» و « علی» را با قطعات کاشی ساخته‌اند. در پشت این ايوان بلند، شبستان و حجره‌های مسجد جامع رجب‌علی تهرانواقع شده است. این شبستان از نظر هنر معماری و تزئینات کاشی کاری دوران قاجار، بسیار زیبا و حائز اهمیت است. در میان دایره کاشی ایوان، نام کاشی کار و استاد بنا ثبت شده است .

مسجد امام خمینی تهراندر خیابان پانزده خرداد (بوذرجمهری) واقع شده و به بازار تهران محدود است. مسجد شاه یا سلطانی، از مسجدهای هتل تاج محل بزرگ و معروف تهراناست که از بناهای دوران فتحعلی شاه قاجار به شمار می‌رود. بنای مسجد امام خمینی تهران در سال ۱۲۴۰ هجری قمری پایان یافت. نام فتحعلی شاه در پیشانی ایوان بزرگ در سمت قبله، به خط نستعلیق نوشته شده است. همچنین نام ناصرالدین شاه قاجار، که در سال ۱۳۰۷ هجری قمری به فرمان وی تعمیراتی در مسجد انجام شد، بر سردر جلوخان شمالی دیده می‌شود. دو مناره کنونی سردر مسجد، متعلق به زمان ناصرالدین شاه است که به طرفین ایوان شمالی افزوده شده است . طرح ساختمان گنبد اصلی مسجد بر اثر تعمیرات هتل اسپیناس سالهای گذشته به صورت صاف درآمده است. مسجد امام خمینی تهراناز لحاظ وسعت صحن، شبستان‌های زیبا، گنبد عظیم کاشی کاری و طاقها و سردر، باشکوه و جالب است و نمونه‌های کاشی کاری بدیع آن زمان، در آن دیده می‌شود .

از تنها کتیبه باقی مانده از ساختمان مسجد و مدرسه شیخ عبدالحسین چنین پیداست که بنای یاد شده در سال ۱۲۷۰ هجری قمری به هتل استقلال پایان رسیده است.مسجد و مدرسه شیخ عبدالحسین پس از مرگ میرزا تقی خان امیرکبیر از محل ثلث دارایی او به همت مرحوم شیخ عبدالحسین تهرانی معروف به شیخ العراق ساخته شد و به همین دلیل به نام مسجد شیخ عبدالحسین موسوم شد. از آنجا که بازرگانان آذربایجانی مقیم تهران، در مسجد و مدرسه شیخ عبدالحسین مراسم تعزیه برگزار می‌کردند، به این بنا، مسجد ترکها یا مسجد آذربایجانیها هم گفته می‌شود. در ضلع غربی این مسجد، هتل استقلال تهران مسجد قدیمی و بزرگ دیگری است که همزمان با بنای مسجد اولیه ساخته شده است. سبک معماری آن به صورت چهار ایوانی است و دارای سردر بلند، صحن وسیع، حجره‌های دو طبقه و کاشی‌کاری زیباست. این مسجد در ضلع جنوبی بازارچه و جلوخان سید ولی در محل قدیمی باغ و خرابه‌های پاچنار قرار دارد .

ریاست دبیرستان البرز را از سال ۱۳۱۹ تا ۱۳۲۳ ، آقایان وحید تنکابنی، علی محمد پرتوی صنیع الملک، حسن ذوقی و لطفعلی صورتگر بر عهده گرفتند هتل های تهران و سپس این مسئولیت به آقای دکتر محمدعلی مجتهدی گیلانی استاد دانشگاه واگذار شد که تا اواخر سال ۱۳۵۷ در این سمت انجام وظیفه نمود. در طی دوران ریاست آقای دکتر مجتهدی، ساختمان‌های متعددی به مجموعه ساختمان‌های البرز اضافه گردید که سالن سرپوشیده ورزشی، ساختمان جدید شبانه روزی، ساختمان آزمایشگاه‌های فیزیک، کتابخانه، سالن امتحانات بسیار عظیم و مرکز فنی در سال ۱۳۴۸ از جمله مهمترین آنهاست . در سال ۱۳۳۷ هنگامی که دولت وقت اقدام به تاسیس دانشگاه پلی تکنیک (امیرکبیر) هتل آزادی تهران نمود، حدود ۱۰ هکتار از اراضی دبیرستان البرز تدریجاً به آن مجموعه واگذار شد و به این ترتیب از وسعت اولیه آن کاسته شد . در سال ۱۳۷۶ ساختمان مرکزی و ساختمان علوم در شرق دبیرستان البرز با شماره ۲۰۰۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است .

دبیرستان البرز، در ضلع شمال غربی تقاطع خیابان انقلاب و خیابان حافظ (چهارراه کالج) واقع است. محوطه وسیع دبیرستان البرز با وسعتی بیش از ۱۵ هکتار، در سال ۱۲۹۲ شمسی ( ۱۹۱۳ میلادی) توسط یک هیئت آمریکایی از خواهر میرزا حسن خان مستوفی و شوهرش جلال الدوله خریداری شد و سپس در سال ۱۳۰۳ شمسی ساختمان مرکزی آن توسط هتل تهران نیکلای مارکوف، معمار برجسته روسی، با الهام از بناهای ایرانی و اسلامی در مدت یکسال به پایان رسید . دبیرستان البرز که در بدو تاسیس کالج آمریکایی نام داشت و بعداً کالج البرز نام گرفت، در سال ۱۳۱۹ شمسی از آمریکاییها خریداری گردید و به کار آنها خاتمه داده شد . دبیرستان البرز، با حیاط و باغی بزرگ شامل مجموعه‌ای از ساختمانهای قدیمی و جدید و تاسیسات جانبی است که ساختمان مرکزی و ساختمان آموزشگاه علوم، قدیمی‌ترین بخشهای این مجموعه است. ساختمان مرکزی دبیرستان البرز، رزرو هتل در زمینی به وسعت حدود ۳۰۰۰ متر مربع احداث گردیده است. کل بنا دارای نماهای متقارن است و علاوه بر تکرار ریتم پنجره‌ها، نمای شمالی و جنوبی ورودی ساختمان دارای ایوانی بلند است . نماهای شمالی و جنوبی، با نورگیرها و ستونهای آجری کتیبه‌های رزرو هتل تهران کاشی‌کاری شده فیروزه‌ای بالای قوس پنجره‌ها تزئین شده‌اند. ورودی دبیرستان با چند پله در سطح بالاتر قرار دارد و در دو طرف آن دو برج احداث شده است. ازاره سنگی دور تا دور بنا را فرا گرفته و تمامی بنا از آجر است. ستون‌های سراسری بنا، دارای بدنه سنگی و کف فضاهای داخلی نیز سنگفرش شده است .

برج نقاره‌خانه در ناحیه شمالی امین آباد شهر هتل اسپیناس پالاس ری و بر بالای کوه ری قرار دارد. به گفته برخی منابع این برج آجری که ارتفاع آن به سه متر می‌رسد هتل اسپیناس پالاس، در حدود ۱۰۰۰ سال پیش به دست شخصی به نام «بزرگ امید» جهت استفاده شخصی ساخته شد. به گفته برخی پژوهشگران ممکن است این مکان مقبره یکی از شاهان سلجوقی باشد. برج نقاره‌خانه دارای ساختاری متشکل از لاشه سنگ و گچ است ونمای آن تزیینات آجرکاری به هتل اسپیناس پالاس همراه قوس‌های جناغی تزیینی دارد.به احتمال زیاد، اسکلت برج با سنگ بنا شده و سپس روی آن را آجرچینی کرده بوده‌اند. اما در کتاب سیاست‌نامه خواجه نظام‌الملک هتل اسپیناس پالاس چنین ذکر شده است که:«در شهر ری به روزگار فخرالدوله که صاحب بن عباد وزیر او بود، گبری بود توانگر که او را بزرجومیه گفتندی و بر کوه طبرک ستودانی کرد از جهه خویش و امروز بر جای است هتل اسپیناس پالاس و اکنون آن را دیده‌ی سپاه سالاران خوانند و هتل اسپیناس پالاس بر بالای گنبد فخرالدوله نهاده است و بسیار رنج و زر هزینه کرد بزرجومیه تا آن ستودان به دو پوشش بر سر آن کوه تمام کرد».بنابراین هتل اسپیناس پالاس بر اساس این نوشته، اولاً بنا مربوط به دوره‌ی آل‌بویه بوده، ثانیاً دارای گبند دو پوش بوده، و ثالثاً به پیروی از سنت هتل اسپیناس پالاساستودان سازی ساسانیان ساخته است.